Ekscentryczny detektyw z wydziału zabójstw, znany ze swojego pomiętego płaszcza przeciwdeszczowego, cygara i dalekich od doskonałości manier, gościł na ekranie przez ponad 30 lat. Wcielający się w niego aktor wygrał cztery nagrody Emmy, a serial do dziś pozostaje niedoścignionym wzorem odwróconego kryminału. Przed wami ciekawostki z serialu Columbo.
Twórcy Columbo
Porucznik Columbo został stworzony przez dwóch scenarzystów: Richarda Levinsona i Williama Linka. Inspiracją była postać Porfirego Pietrowicza – sędziego śledczego policji petersburskiej z powieści Fiodora Dostojewskiego Zbrodnia i kara. Podobnie jak w jego przypadku Columbo miał być znakomitym obserwatorem, wprawnie manipulującym psychiką podejrzanego. Drugą postacią literacką, o którą oparto postać porucznika był Ojciec Brown – ksiądz będący detektywem-amatorem. Brown był bohaterem cyklu kryminałów autorstwa G.K. Chestertona. Ojciec Brown to przeciwieństwo Sherlocka Holmesa. Cechuje go skromność, a śledztwa rozwiązuje nie przy pomocy dedukcji, tylko intuicji i znajomości ludzkiej natury.
Postać Columbo powstała w wyniku strajku gildii scenarzystów w 1960. Levinson i Link zostali pozbawieni możliwości zarobku. Młodzi twórcy znaleźli jednak boczną furtkę – strajk nie dotyczył telewizji. Bazując na swoim opowiadaniu kryminalnym zatytułowanym Dear Corpus Delicti, napisali scenariusz odcinka serialowej antologii The Chevy Mystery Show. Odcinek zatytułowany był Enough Rope. W ten sposób słynny detektyw zagościł na ekranie po raz pierwszy.
W postać Columbo wcielało się trzech aktorów
Kiedy myślimy o Columbo, do głowy przychodzi nam tylko jedna osoba – Peter Falk. Aż ciężko uwierzyć, że Falk nie jest pierwszym a dopiero trzecim aktorem wcielającym się w rolę porucznika. Pierwszym był Bert Freed. Zagrał on porucznika Columbo w wymienionym wyżej serialu. Columbo jest w nim siwiejącym, dobrze zbudowanym mężczyzną w pognieconej marynarce. Postać co prawda nie ma jeszcze swoich charakterystycznych manieryzmów i jest o wiele lepiej obyta w towarzystwie, jednak prowadząc śledztwo, Columbo używa znanych z serialu metod na wyprowadzenie podejrzanego z równowagi.
Levinson i Link zaadoptowali fabułę tego samego odcinka na potrzeby sztuki teatralnej. Przedstawienie zatytułowane Prescription: Murder trafiło na deski teatru w 1962 roku. Tym razem w Columbo wcielił się nagrodzony Oskarem za film Dyliżans, weteran aktorstwa Thomas John Mitchell. Niestety krótko po premierze aktor zmarł na raka. Była to jego ostania rola
W 1968 roku na podstawie sztuki powstał film telewizyjny pod takim samym tytułem. Rolę w nim najpierw zaoferowano Lee J. Cobbowi (12 gniewnych ludzi) a następnie Bingowi Crosby’emu. Obaj panowie odmówili. Pierwszy był zaangażowany w inne projekty, a drugi wolał spędzać czas na graniu w golfa. Dopiero wtedy reżyser Richard Irwing zaaprobował kandydaturę Petera Falka, który jak sam stwierdził „dałby się zabić za tę rolę”.
Film odniósł duży sukces, więc włodarze stacji postanowili kontynuować przygody porucznika w serialu telewizyjnym. Falk przyjął rolę, jednak postawił warunek. Zamiast tradycyjnego cotygodniowego formatu, Columbo miał się ukazywać raz w miesiącu. Dzięki temu aktor nie musiał pracować bez przerwy, a twórcy zyskali dodatkowy czas na dopracowanie kolejnych scenariuszy.
Wygląd Columbo
Aparycja i zachowanie Columbo to w dużej mierze zasługa samego Falka. Aktor chciał, żeby jego postać wyglądała jak najbardziej niechlujnie, więc dostarczył na plan swoje stare ubrania. Stary, niemodny płaszcz i znoszone buty zostały przez niego wygrzebane z dna szafy. Innym znakiem rozpoznawczym Columbo stało się dezorientowanie podejrzanych poprzez dziwne zachowania. Porucznik czasami przerywał swoim rozmówcom, prosił ich o jakiś przedmiot (np. zapalniczka), rozpraszał się jakimś obiektem znajdującym się w otoczeniu, szukał czegoś po kieszeniach lub wtrącał do rozmowy przypadkowe przemyślenia. Tych zachowań nie było w scenariuszu – Falk je improwizował na planie. Był to jego sposób na wytrącenie innych aktorów z równowagi. Falk uważał, że dzięki temu irytacja jego rozmówcy wypada bardziej autentycznie.
Jeszcze tylko jedno pytanie
Wśród wielu dziwactw porucznika, jednym z najbardziej charakterystycznych jest zdanie „jeszcze tylko jedno pytanie”. Nie była to jednak kolejna z improwizacji Falka, tylko pomysł scenarzystów. Zdanie nie powstało z chęci wymyślenia chwytliwego sloganu, tylko ze zwykłego lenistwa. Kiedy Levinson i Link tworzyli pierwszy scenariusz, po napisaniu pewnej sceny zorientowali się, że wyszła ona zbyt krótka. Niestety zdążyli już napisać zakończenie, w którym porucznik wyszedł z mieszkania podejrzanego. Oznaczało to wyrzucenie kilku stron maszynopisu i przepisanie całej sceny od początku. Żeby tego uniknąć, twórcy po prostu dopisali w następnej linijce, że główny bohater, stojąc przy drzwiach, odwrócił się, aby zadać „jeszcze jedno pytanie”.
Pies Columbo
Do drugiego sezonu producenci chcieli wprowadzić małą zmianę – Columbo miał dostać partnera. Miał nim być młody detektyw, uczący się fachu pod okiem doświadczonego porucznika. Link i Levinson nie chcieli się zgodzić na takie rozwiązanie, jednak stacja mocno naciskała. W końcu w ramach kompromisu scenarzyści wprowadzili do serialu…psa. Początkowo na takie rozwiązanie nie chciał się zgodzić aktor, jednak kiedy poznał swojego zaspanego i ociężałego ‘partnera’ od razu zmienił zdanie. Pies przypadł widzom do gustu i został nieodłącznym towarzyszem porucznika. Ten sam pies towarzyszył mu do siódmego sezonu zakończonego w 1978 roku. Później serial zniknął z anteny. Powrót nastąpił dopiero w 1989. Pies niestety już nie żył. Znaleziono podobnego psa na zastępstwo, jednak ponieważ nowy 'partner’ był dużo młodszy, codziennie musieli nad nim pracować spece od charakteryzacji.
Występy gościnne
W serialu pojawiło się mnóstwo gwiazd pierwszego formatu. William Shatner, Leonard Nimoy, Dick van Dyke, Donald Pleasence, Faye Dunaway, John Cassavetes, Jack Cassidy i Johnny Cash to tylko niektórzy ze znanych aktorów wcielających się w zabójców.
Co ciekawe niektórzy aktorzy grali w serialu więcej niż jeden raz. Jack Cassidy i Robert Culp wcielali się w zabójcę trzykrotnie. William Shatner i George Hamilton dwa razy. Rekord w graniu zabójców jednak należy do Patricka McGohana (pamiętny król Edward z filmu Braveheart). Mordował on w aż czterech różnych odcinkach. Aktor wyreżyserował też pięć odcinków (z czego trzy, w których występował). O jego klasie niech świadczy fakt, że za dwa ze swoich czterech występów zdobył nagrodę Emmy.
Mimo iż McGoohan wystąpił w aż czterech odcinkach, nie jest aktorem z największą ilością występów. Shera Danese – żona Petera Falka, wystąpiła w sześciu odcinkach. Jej role na ogół były niewielkie – grała sekretarkę, asystentkę, kochankę zabójcy itp. Dopiero w 1997 w odcinku A trace of murder, zagrała zabójczynię.
Jeśli myślicie, że żona Falka była rekordzistką, jesteście w błędzie. Rekord ilości występów należy do aktora Mike’a Lally’ego, który w serialu pojawił się aż 25 razy! Nie był on jednak stałym członkiem obsady, tylko statystą. Mike pojawiał się jako barman, policjant na miejscu zbrodni, przechodzeń itp. Dopiero w piątym odcinku piątego sezonu dostał nieco większą rolę z dialogami. W odcinku Now You See Him Lally gra emerytowanego linoskoczka, którego Columbo przesłuchuje w sprawie zabójstwa.
Dabney Coleman, Ed Begley Jr. i Joyce Van Patten zagrali w dwóch odcinkach, tyle że w jednym wcielali się postać pozytywną a w drugim zabójcę.
Z serialem związanych było także wiele przyszłych gwiazd. W niewielkich rolach pojawili się: Jeff Goldblum, Jamie Lee Curtis (Halloween), Pat Morita (Karate kid), Ian McShane (John Wick), Kim Catrall (Seks w wielkim mieście), Martin Sheen (Czas apokalipsy), Katey Sagal (Świat według Bundych), Walter Koenig (co oznacza, że w Columbo wystąpiła trójka aktorów z mostka Enterprise) i Leslie Nielsen (naga broń). Odcinki Columbo reżyserowali przyszli zdobywcy Oskara: Jonathan Demme (Milczenie owiec) i Steven Spielberg.
Serial był nominowany do nagrody Emmy 39 razy(!), z czego zdobył 13 statuetek. Zdobył także 15 nominacji do Złotych Globów, w tym dwie nagrody.
Jak ma na imię porucznik Columbo?
W serialu imię porucznika nie pada ani razu. Postacie zwracają się do głównego bohatera po nazwisku, lub stopniu służbowym. Twórcy nie planowali zdradzać imienia głównego bohatera, jednak w odcinku Dead weight uważni widzowie mogli zobaczyć imie porucznika na jego legitymacji służbowej. Imię Columbo to Frank. Tego samego imienia Columbo użył podczas gościnnego występu na roaście Franka Sinatry, gdy poprosił sławnego piosenkarza o autograf.
Proces o imię Columbo
Fred L. Worth, był autorem wydanej w 1970 Encyklopedii ciekawostek. Książka cieszyła się sporą popularnością i doczekała kilku edycji. W jednej z nich autor umieści fikcyjny wpis dotyczący imienia porucznika Columbo. Według autora encyklopedii miało on brzmieć „Philip”. Była to tzw. pułapka prawa autorskiego, czyli wpis pozwalający autorowi stwierdzić, czy ktoś nie dokonał plagiatu jego pracy. W 1984 imię Philip ukazało się jako prawidłowa odpowiedź na jedno z pytań w grze planszowej Trivial Pursuit. Worth wytoczył proces wydawcy gry, w którym domagał się 300 milionów dolarów odszkodowania. Twórcy gry przyznali w sądzie, że fakt zaczerpnęli z książki Wortha, jednak argumentowali, że użycie encyklopedii jako źródła informacji nie narusza w żaden sposób praw autorskich, a ich gra jest produktem skrajnie różniącym się od książki. Sprawa została oddalona.
Pani Columbo
W niemal każdym odcinku Columbo wspomina o swojej żonie. Problem w tym, że nigdy nie widzimy jej na ekranie, co doprowadziło do spekulacji, że jest ona jedynie wymówką porucznika, do sprowadzenia rozmowy na interesujący go temat. Wątpliwości w tym temacie rozwiewa czwarty odcinek czwartego sezonu (Troubled waters), w którym Columbo z żoną udają się na wakacje. Co prawda nie widzimy jej nawet przez chwilę, jednak wspominają o niej inne postacie.
Twórcy serialu nie chcieli, żeby postać pani Columbo była kiedykolwiek sportretowana na ekranie. Wbrew ich życzeniom stacja nakręciła spin off serialu zatytułowany Mrs. Columbo. Rola przypadła utalentowanej, jednak niepasującej do roli Kate Mulgrew (najbardziej znanej z serialu Star Trek: Voyager). Serialowa pani Columbo jest dziennikarką rozwiązującą sprawy kryminalne. Od serialu publicznie odcięli się twórcy Columbo. Falk w wywiadzie nazwał spin off „hańbą”. Najsurowszy widok wydali jednak krytycy i widzowie. Serial dostał kiepskie oceny, a jego oglądalność spadała z odcinka na odcinek. Po zaledwie 13 odcinkach został anulowany.
Serial jest tradycyjnym kryminałem, w którym bohaterka, próbuje się dowiedzieć, kto zabił, a nie jak udowodnić zabójcy winę. Bohaterka ma 24 lata, co oznacza, że Columbo musiał się z nią ożenić gdy miała lat 13(!). Gdy twórcy zorientowali się, że podpinanie się pod znaną markę nie było najlepszym pomysłem, próbowali się od niej odciąć. Bohaterka wzięła rozwód (między odcinkami) i wróciła do swojego panieńskiego nazwiska Callahan.
Gdy w 1989 roku serial Columbo wrócił na antenę, twórcy postanowili sobie zakpić z wielkiej wpadki. Columbo w jednym z odcinków wspomina o jakiejś oszustce podającej się za jego żonę.
„Prawdziwa” pani Columbo nigdy nie została wymieniona po imieniu podczas oryginalnej serii, jednak podczas wspomnianego już występu na roaście Franka Sinatry Falk ujawnił, że ma na imię „Rose”. Aktor (wcielając się w Columbo) poprosił sławnego piosenkarza o autograf dla Franka i Rose.
https://www.youtube.com/watch?v=viDnOz12BFM&t=17m43s
Pomnik Columbo
Chociaż porucznik Columbo jest Włochem, aktor wcielający się w niego ma polsko-rosyjskie korzenie ze strony ojca i czesko-węgierskie ze strony matki. Węgrzy postanowili uhonorować aktora pomnikiem z brązu postawionym na ulicy Miksa Falk w Budapeszcie. Co ciekawe nikt nie jest w stanie wyjaśnić, dlaczego pomnik powstał w tym miejscu. Ulica jest dedykowana Maximilianowi Falkowi – węgierskiemu dziennikarzowi i politykowi. Niektórzy uważają, że Falk jest spokrewniony z Miksą, jednak jak do tej pory nie odnaleziono na to dowodów.
Remake Columbo
Mimo słabego przyjęcia ostatniej serii twórcy planowali powrót postaci. Niestety w 2007 u Petera Falka zdiagnozowano demencję. Dwa lata później choroba była posunięta do tego stopnia, że aktor nie widział kim jest Columbo. Peter Falk zmarł 2011.
Od czasu jego śmierci okazjonalnie pojawiają się plotki o możliwym reboocie serii. Fani serialu są w tej sprawie podzieleni. Jedni uważają, że jest to świetny pomysł (jednym z sugerownych kandydatów jest Mark Ruffalo), a inni twierdzą, że taka próba skazana jest na niepowodzenie. Najbardziej znaną osobą zainteresowaną powrotem natrętnego porucznika jest Steven Moffat – twórca niezwykle popularnego serialu Sherlock. Moffat w wywiadzie z 2019 zdradził, że bardzo chciałby dokonać remaku, ale póki co pozyskanie praw autorskich przerosło jego możliwości. Mimo wszystko twórca nie traci nadziei, że w przyszłości uda mu się tego dokonać.
Świetnie napisane 😉